Waarom het schrijven van een levensverhaal belangrijk is
Als ik aan mensen vertel dat ik een autobiografie heb geschreven, krijg ik vaker de vraag waarom ik dat heb gedaan?
Dat vind ik vaak een lastige vraag, merk ik. Wat bezielde mij destijds om niet
alleen een autobiografie te schrijven maar ook te laten publiceren, behalve wellicht
een stukje ijdelheid?
Als ik eerlijk ben, hoop ik dat mijn boek anderen zal helpen om woorden te
geven aan hun gevoelens c.q. ervaringen. Hier heb ik immers zelf eindeloos naar
moeten zoeken. Door er woorden aan te geven, kun je er over communiceren met
een ander en sta je daar niet zo alleen in. Gedeelde smart is halve smart!
Onlangs vond ik hierover ook een artikel (De Volkskrant 28-9-'22 Fokke Obbema), waar ik allemaal mooie, weloverwogen en goeddoordachte antwoorden vond over waarom het zinvol en belangrijk is om je eigen levensverhaal te schrijven.
1. ‘Het doel ervan is onze plaats in het grotere geheel te bepalen: weten wie we zijn, waartoe we behoren.’(Citaat historicus Philipp Blom)
- 2. Verdieping in je levensverhaal is noodzakelijk: ‘Iedereen maakt zijn eigen verhaal, zijn eigen biografie, hoe beperkt ook. Een mens heeft dat absoluut
nodig.’(Citaat schrijver Oek de Jong) - 3. Het levensverhaal is: ‘een rijnsteentje in je hand, waar je door het wat te kantelen een andere lichtstraal op kunt laten vallen. Dan zie je iets wat je
daarvoor niet zag of niet toestond te zien.’ Wat je waarneemt, hangt af van je levensfase: ‘De tijd laat je op een andere manier kijken.’ De verwoording is van
eminent belang: ‘Je kiest voor een verhaal dat het leven draaglijk maakt.’ (Citaat schrijver Adriaan van Dis)
Het zelfbeeld versus ons levensverhaal" Ons levensverhaal is nauw verbonden met ons zelfbeeld: wat ons overkomt, beïnvloedt ons zelfbeeld en omgekeerd selecteren we voor ons levensverhaal gebeurtenissen die aansluiten bij ons zelfbeeld. Wie zichzelf ziet als ‘een overlever’ of ‘een slachtoffer’, vindt in zijn levensloop munitie. ‘Dat zelfbeeld staat nooit vast, omdat mensen vol paradoxen blijven. Daarom is het belangrijk dat we ons erbij neer moeten leggen dat er vele versies van onszelf bestaan.’ Die worden niet alleen door onszelf gevormd, maar ook door opmerkingen van anderen: ‘Al die blikken op mij en mijn blik op mezelf, dat tezamen ben ik, maar je kunt dat niet in een zelfbeeld vastpinnen.’
Adriaan van Dis verschaft enige relativering met betrekking tot ons zelfbeeld door het begrip
identiteit op de hak te nemen: ‘Ik ben man, vrouw, Indisch, Europees, goed, slecht, schoft, engel, alles tegelijk. Dat maakt ons tot mens. Ik geloof niet in één identiteit, ik heb er wel zeventien. Soms ben ik er eentje kwijt en moet
ik weer vreselijk zoeken.’
Dat er meerdere personages in ons huizen, is voor McAdams een gegeven. ‘Ons leven is te complex
om door een enkel personage te worden bevolkt’, schrijft McAdams. Dat vergroot voor hem alleen maar de noodzaak van een ‘coherent en geloofwaardig’ levensverhaal. Mensen streven daar uit zichzelf naar, leert zijn onderzoek. Zelfbedrog komt wel voor, maar is zeker niet de intentie.
Met de vorming ervan beginnen we in onze tienerjaren. McAdams noemt het de derde laag die ons
levenslang vergezelt, na aangeboren karaktereigenschappen en de normen en waarden uit onze jeugd. In zijn ogen heeft een mens een ‘sociale verantwoordelijkheid’ om ‘een verhaal te vormen dat past bij de sociale en
historische context waarin we leven’.
